Hastalık, canlı organizmanın belirli bir faktör nedeni ile yapısında oluşan bir fonksiyon bozukluğu veya eksikliği olarak tanımlanabilir. Bu anlamda da her canlı organizmaya göre farklı olacak şekilde insan hastalıkları ve hayvan hastalıkları bulunmaktadır. Ancak bazı hastalıklar insanlar ile hayvanlar arasında bulaşıcı bir hale gelirken, zoonoz hastalıklar gibi bir kavram ortaya çıkarmaktadır.
Zoonotik Nedir?
İnsanlar ile hayvanlar arasında bulaşabilme potansiyeline sahip ve her iki canlı grubu için ortak belirti ya da faktörlere neden olan hastalıklar için zoonoz hastalıklar gibi bir kavram kullanılmaktadır. Ancak bu hastalıklar için daha geniş açıklama yapmadan önce zoonotik nedir kavramını da açıklamak gerekir. Bir diğer ifade ile zoonoz şeklinde de adlandırılan bu kavram, enfeksiyon hastalığı çeşitlerinin belirli bir bölümü için tanımlamada kullanılmaktadır.
Zoonoz nedir sorusu için omurgalı canlılardan insanlara bulaşan ya da insanlardan omurgalı hayvanlara bulaşabilen farklı türlere sahip enfeksiyon hastalıklarıdır, cevabı verilebilir. Bu kategori içerisinde zoonotik olarak ifade edilebilecek birçok önemli ve ağır derecede hastalık saymak mümkündür. Hatta temel bir ayrım ile birlikte zoonoz hastalığı açısından hayvanlardan insanlara geçen hastalıklar zooantroponoz ve insanlardan omurgalı hayvanlara geçen hastalıklar ise antropozoonoz gibi farklı bir isimlendirmeye de sahiptir.
Zoonozlar
Belirli hastalıkları zoonozlar şeklinde ifade edebilmek için bu hastalığın insanlar ile hayvanlar arasında bulaşma riskine hatta bulaşma geçmişine sahip olması koşulu yer alır. Hatta zoonotik hastalık nedir sorusu için de net bir şekilde insanlar ve hayvanlar arasında bulaşabilen ve her iki canlı organizma grubundaki bireylerde de ortak belirtiler ya da sonuçlar ile yaşanan hastalıklardır, denilebilir. Bu anlamda zoonoz hastalıkları Dünya Sağlık Örgütü(WHO) tarafından da doğal şartlarda insan ve hayvan arasında bulaşma gösterebilen hastalık şeklinde ifade edilir.
Zoonoz Hastalıklar Nelerdir?
Tanımlamalardan anlaşılabileceği üzere zoonoz hastalıklar nelerdir sorusu için hem insanlardan hayvanlara hem de hayvanlardan insanlara bulaşabilecek enfeksiyon tarzı hastalıklardır, çerçevesinde bir cevap vermek mümkündür. Bu tip hastalıklar için genellikle parazitler ve enfeksiyon oluşturacak virüsler bu canlılar arasında bulaşma göstermelidir.
Örnek olarak ülkemizde sıklıkla rastlanan insanlardan hayvanlara bulaşan sistiserkozları (cysticercosis) incelersek bu konak parazitler insan bağırsağında çok sık görülürken, enfekte gıdalar sonrasında sığırlarda ya da çiğ et gibi tüketimler sonrasında kedi ve köpeklerde de görülebilmektedir. Zira bu bağlamda da zoonotik enfeksiyon nedir sorusu için insan veya hayvan metabolizmasında enfeksiyon oluşturabilecek bir zararlı mikroorganizmanın dikkat edilmeyen bir bulaşma yolu ile diğer canlı türüne bulaşması sonucu oluşturduğu enfeksiyondur, tanımı yapılabilir.
Genellikle kedi ve köpeklerden insanlara bulaşabilecek şekilde bakteri, parazit, virüs ve mantar kaynaklı hastalıklardan bahsetmek mümkündür. Bazen kanatlı hayvanlar, çiftlik hayvanları, fareler ya da böceklerden bulaşabilecek ciddi sağlık sorunları da yer alabilir. Günümüzde sayılabilecek birçok farklı zoonoz hastalığı yer almak ile birlikte kısa bir liste üzerinde bu hastalıklardan bahsetmek daha doğru olacaktır.
- Rabies olarak adlandırılan virüs nedeni ile hayvanlardan insanlara bulaşabilecek kuduz hastalığı, beyin ve omurilik yani merkezi sinir sistemini etkileyerek tedavisi zor ve ölümcül bir hastalık türü oluşturabilir.
- Echinococcusgranülosus isimli bir parazitin köpeklerden insanlara bulaşması sonucunda da kist hastalığı gibi bir sonuç ile karşılaşılabilirken, bu kist problemleri genellikle akciğer ve karaciğerde görülür.
- Baş, gövde ve bacak gibi vücut bölümlerinde karşılaşılabilecek mikrosporozis ise bir mantar nedeni ile önce hayvanlar arasında sonrasında insanlara bulaşarak bir enfeksiyona neden olur.
- İnsanlarda nadir bir şekilde görülse de BrusellaCanis enfeksiyonu ile karşılaşılabilir.
- Köpeklerde sık bir şekilde görülen ve kene ısırığı nedeni ile ortaya çıkan Lyme hastalığı insanlara da bulaşabilen bir yapıya sahiptir.
- Bulaşıcı bir ishal hastalığı olarak nitelendirilebilecek kampilobakter ise özellikle Salmonella ve Shigella cinsi bakteriler nedeni ile yaşanır.
- Tüm bunların yanında farklı birçok mikroorganizma nedeni ile insanlarda görülecek tavşan ateşi (tularemi), veba ya da toksoplazma gibi hastalıklardan bahsedilebilir.
Zoonoz Belirtileri
Bu tip hayvan hastalıklarının insanlara bulaşmasında genellikle temas, solunum veya enfekte olmuş gıda tüketimi ön planda bulunmaktadır. Zira içme suyu, eşyalar ya da gıdalar faktörü taşıdığı sürece bu faktörün insan vücudunda veya benzer şekilde hayvan vücudunda hastalık oluşturması mümkündür. Bu durumda da hayvanlardan insanlara bulaşabilecek hastalıklar sonrası birçok hastalık türevinde ortak bir şekilde karşılaşılabilecek zoonoz belirtileri yer alabilir.
Zoonoz hastalığı belirtileri açısından hastalıkların türüne göre aslında birçok spesifik belirtiden bahsetmek mümkün olsa da genellikle ortak ayrıntılar ile karşılaşılabilir. Örneğin; yüksek ateş, ishal, karın ağrısı, vücutta döküntüler, kaşınma ya da mide bulantısı gibi ortak belirtiler görülebilir.
Zoonoz Hastalıklardan Korunma Yolları
Özellikle hayvanlardan insanlara bulaşma riski nedeni ile zoonoz hastalıklardan korunma yolları arasında bulaşma riski bulunan faktör ya da hastalık ile ilgili kaynağı tespit etmek önemlidir. Çünkü bu sayede kaynağın hastalık bulaşma riskine karşı hijyenik önlemler, aşılama, ilaçlama veya parazitler ile mücadele gibi eylemler gerçekleştirilebilir.
Örnek olarak kuduz tarzında hastalıklarda koruyucu hekimlik çok büyük bir öneme sahip olurken, önleme amaçlı da aşı gibi bir korunma yöntemi yer alır. Kedi ve köpeklerde sık bir şekilde görülebilecek kist oluşturan parazitlere karşı da paraziter uygulamalar gibi koruyucu uygulamalar çok büyük öneme sahiptir.
Zoonoz Hastalık Nasıl Tedavi Edilir?
En önemli konulardan biri olarak da zoonoz hastalık nasıl tedavi edilir sorusu için hayvanlarda görülen ya da insanlarda görülen hastalığın tedavisi için kullanılan yöntemlere göre ilerlemeler elde edilir. Genellikle bu tip hastalıklar belirli enfeksiyonlar ortaya çıkarırken, bu enfeksiyonların giderilmesi için antibiyotikler kullanılması, hastane ortamında tedavi sağlanması ve iyileştirici tedavi programları hazırlanması gerekebilir. Leylek Vet Veteriner Kliniği olarak evcil hayvan sahiplerinin zoonoz hastalıkları konusunda yaşadığı endişeler, karşılaştıkları riskler ve sağlık problemlerinde koruyucu hekimlikten tedavi programlarına birçok noktada sizlere istenilen profesyonel veterinerlik desteğini sağlayabiliyoruz.
Faydalı Linkler:
- Acil Veteriner Kliniği olarak hizmet veriyoruz.
- Evcil Hayvanlar Hakkında Bilgi dolu youtube kanalımızı ziyaret etmeyi unutmayın!
- Veteriner Ücretleri hakkında bilgi almak için sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
- Veteriner Klinikleri sayfamızı inceleyebilirsiniz.
- Kedi Aşı Takvimi sayfamızı inceleyebilirsiniz.
- Kedi Aşı Fiyatları sayfamızı inceleyebilirsiniz.
- Köpek Aşı Takvimi sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
- Köpek Aşı Fiyatları sayfamızı inceleyebilirsiniz.
- Veteriner Doğum Ücreti sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
- Kedi Kısırlaştırma Fiyatı sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
- Köpek Kısırlaştırma Fiyatı sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.